PPE a PPK. Dziedziczenie oszczędności z planu emerytalnego

18.09.2018

Zgodnie z zapowiedziami, w najbliższych miesiącach polski system emerytalny prawdopodobnie ulegnie sporym zmianom, a na rynku pojawią się Pracownicze Plany Kapitałowe. Dla osób zatrudnionych PPK staną się nowym sposobem oszczędzania na emeryturę w miejscu pracy, finansowanym przez pracownika, pracodawcę, a także z budżetu państwa.

Dowiedz się więcej o planach PPK

W przekazach medialnych i komentarzach czytelników często pojawiają się wątpliwości, czy środki zgromadzone w PPK będą prywatne, czy może „spotkać je los OFE”. W tym aspekcie ważne jest, że oszczędności w Pracowniczym Planie Kapitałowym będą pochodzić z prywatnych środków pracownika i pracodawcy. Dlatego zgodnie z prawem będą stanowić prywatną własność osoby oszczędzającej – zostało to konkretnie doprecyzowane w treści projektu ustawy. Dodatkowo środki te mają być dziedziczone, a więc finalnie trafią do osoby oszczędzającej albo jej spadkobierców w przypadku śmierci uczestnika Planu.

Przyjrzyjmy się więc zapisom projektu ustawy o PPK , aby poznać dokładne zasady, jakie będą obowiązywały w przypadku śmierci osoby oszczędzającej. Ponieważ mechanizm działania PPK jest dość podobny do zasad PPE (Pracowniczego Programu Emerytalnego), bierzemy pod uwagę oba rodzaje emerytury pracowniczej.

Dziedziczenie oszczędności - PPK

• Połowa należna mężowi/żonie
  
  Jeśli uczestnik PPK jest w związku małżeńskim, to po jego śmierci połowę pieniędzy zgromadzonych na rejestrze otrzyma współmałżonek. Środki te zostaną przekazane na jego lub jej rachunek PPK, PPE lub Indywidualne Konto Emerytalne, a to powiększy kapitał emerytalny i może znacząco wpłynąć na sytuację materialną kolejnej osoby. Będzie też możliwe odebranie zgromadzonego kapitału w formie pieniężnej, po złożeniu odpowiedniego wniosku przez współmałżonka.
  
  
• Co stanie się z resztą oszczędności?
  
  Może zdarzyć się, że uczestnik PPK wskaże osoby uprawnione do środków na wypadek swojej śmierci. Wówczas druga połowa oszczędności, po odjęciu części dla małżonka, zostanie podzielona zgodnie z wolą zmarłego – pomiędzy wskazane osoby. Także w tej sytuacji będzie można zdecydować się na wypłatę transferową na rachunek PPK, PPE, IKE lub zwrot w formie pieniężnej. Jeżeli właściciel rejestru PPK nie wskaże osoby ani osób uprawnionych, to ta część zgromadzonych przez niego środków zostanie podzielona pomiędzy ustawowych spadkobierców.

Zwrot pieniężny w PPK

Jeśli małżonek lub osoba obdarowana po osiągnięciu 60. roku życia zdecydują się na zwrot pieniężny, będą mogli otrzymać należne kwoty bez dodatkowych warunków, wystarczy jedynie złożenie odpowiedniego wniosku.
Wycofanie oszczędności w formie pieniężnej niezależnie od wieku osoby uprawnionej do środków wiąże się z zachowaniem:

• ulg podatkowych (w podatku Belki i podatku od spadków i darowizn),
• oraz dopłat z budżetu państwa.

A jak to wygląda w PPE?

Właściciel rejestru PPE może wskazać dowolne osoby uprawnione na wypadek jego śmierci do otrzymania całości zgromadzonych środków. Udziały poszczególnych uprawnionych do oszczędności mogą być różne dla poszczególnych osób (podobnie jak w PPK). Jeżeli oszczędzający nie dokona takiego wskazania, dziedziczenie odbywa się na zasadach ogólnych. Po śmierci właściciela rejestru PPE środki wycofane w formie pieniężnej trafiają do obdarowanych, niezależnie od ich wieku, bez żadnych potrąceń ani podatków.

Dziedziczenie - ważna zaleta trzeciego filaru

Z punktu widzenia pracownika, pomimo niewątpliwych walorów finansowych PPK, jest jeden aspekt, w którym PPE przewyższa PPK. Są nim warunki dziedziczenia. W PPE zasady są wyjątkowe - całość oszczędności można przekazać dowolnie wskazanym osobom, co jest ważne np. w sytuacji, gdy chcemy uposażyć osobę lub osoby niespokrewnione. Obdarowani z kolei bez konieczności spełnienia żadnych dodatkowych warunków mogą otrzymać te środki w formie pieniężnej absolutnie bez kosztów ani podatków.

Warto być świadomym tych drobnych różnic między różnymi formami wypłat i zwrotów, ponieważ, obok wsparcia finansowego ze strony pracodawcy i z budżetu państwa, elastyczne dziedziczenie na wyjątkowych zasadach jest niewątpliwie jedną z ważnych korzyści tzw. „emerytury pracowniczej”.