Wkrótce pracownicy będą oszczędzać w PPK. Jakie decyzje ich czekają?

Pracownicze Plany Kapitałowe w najbliższych dwóch latach obejmą ponad 11 milionów Polaków. Tak duża skala nowego systemu skutkuje tym, że sposób przystępowania do PPK jest maksymalnie uproszczony. Większość osób nie musi nic robić, aby zacząć oszczędzać, a pracownicy, którzy ukończyli 55 lat, zgłaszają jedynie chęć przystąpienia do Planu.

Pracownik może jednak zadecydować o kilku rzeczach w momencie przystąpienia do PPK. Jakie to mogą być decyzje?

Wskazanie osób uprawnionych

Środki gromadzone na rachunku PPK są dziedziczne. Jeżeli uczestnik PPK nie podejmie żadnej decyzji w momencie przystępowania do Planu, to prawo do zaoszczędzonych przez niego środków będzie przysługiwało jego spadkobiercom. Pracownik może jednak wskazać osoby uprawnione do środków. Jest to zasadne z dwóch powodów:

• Upraszcza procedurę wypłaty środków. Osoba uprawniona (może nią być spadkobierca) omija procedurę postępowania spadkowego. Środki są wypłacane (lub transferowane na PPE, PPK lub IKE) na podstawie wniosku osoby uprawnionej z załączoną kopią odpisu aktu zgonu.
• Umożliwia wskazanie innych osób niż spadkobiercy. Tak się może zdarzyć w sytuacji, gdy środki miałaby być wypłacone:
  • dla kilku spadkobierców, ale uczestnik będzie chciał wskazać mniejszą ich liczbę lub z innym udziałem w środkach,
  • osobie niespokrewnionej.

Osoby pozostające w związku małżeńskim i objęte wspólnotą majątkową mogą dowolnie rozrządzać jedynie połową środków, ponieważ w takim przypadku z mocy prawa 50 proc. środków przypada małżonkowi.

Samodzielny wybór funduszu zdefiniowanej daty

Pracownik „z automatu” zaczyna oszczędzać w funduszu zdefiniowanej daty, który stosuje politykę inwestycyjną dopasowaną do wieku swoich uczestników. Pracownicy najmłodsi trafią do funduszu inwestującego nawet do 80 środków w akcje, ci w wieku 40 lat – do funduszu inwestującego około połowy środków akcje. Oszczędności osób w wieku przedemerytalnym znajdą się w funduszu inwestującym zdecydowaną większość, ponad 80 procent środków, w obligacje i bony skarbowe.
W momencie przystępowania do PPK będzie jednak można podjąć decyzję o wyborze innego funduszu - o mniejszym lub większym udziale akcji w środkach.

Masz pytania? Skontaktuj się z przedstawicielem Esaliens z Twojego regionu.

Jakie to mogą być sytuacje?

• Marek został zapisany do PPK wieku 22 lat i chciałby gromadzone środki za 5-10 lat wypłacić jako wkład własny przy zakupie mieszkania na kredyt. W takiej sytuacji wypłata nastąpi już po kilku latach i fundusz inwestujący do 80 proc. w akcje może okazać się zbyt ryzykowny. Dlatego Marek wybiera fundusz o znacznie niższym udziale akcji w aktywach.
• Zosia przystąpiła do PPK na własny wniosek, mając 57 lat. Planuje przejść na emeryturę po 8 latach (mając 65 lat). Chce podjąć znacznie wyższe ryzyko inwestycyjne: wybiera fundusz, z którego zrezygnował Marek. Dlaczego? Bo odłożona w PPK kwota będzie stosunkowo mała, a Zosia jeszcze nigdy nie inwestowała, chociaż wielokrotnie w przeszłości była bliska takiej decyzji. Przystąpienie do PPK traktuje jako okazję do tego, aby stać się inwestorem.

Wnoszenie wpłaty dodatkowej

Warunkiem uczestniczenia w PPK jest wnoszenie przez pracownika z własnych środków składki stanowiącej 2 proc. wynagrodzenia brutto. Jest to tzw. wpłata podstawowa. Można jednak powiększyć składkę z własnego wynagrodzenia. Składka wnoszona ponad obowiązkowy limit – nie wyższa niż kolejne 2 proc. – jest nazywana wpłatą dodatkową. Wnoszenie wpłaty dodatkowej może być zadeklarowane w chwili przystępowania do PPK lub w dowolnym późniejszym momencie.

Deklaracja obniżenia wpłaty podstawowej

Pracownicy, których wynagrodzenie nie przekracza 120 proc. minimalnego wynagrodzenia, mają prawo do niższej wpłaty podstawowej. Pracodawca jest zobowiązany poinformować o takiej możliwości najmniej zarabiających pracowników. Pracownik może złożyć deklarację o obniżeniu wpłaty podstawowej, jednak nie niższej niż 0,5% wynagrodzenia brutto.

Brak zgody na dokonanie wypłaty transferowej z PPK prowadzonego u poprzedniego pracodawcy

Jeżeli osoba przystępująca (lub zapisywana) do PPK uczestniczyła w Planie oferowanym przez poprzedniego pracodawcę lub kilku pracodawców, to jest zobowiązana poinformować nowego pracodawcę o tym fakcie – po to, aby instytucja finansowa u nowego pracodawcy mogła rozpocząć procedurę transferu środków. Pracownik może jednak nie wyrazić zgody na taki transfer. W tym celu musi w terminie 7 dni poinformować nowego pracodawcę o braku zgody na przeprowadzenie operacji scalenia środków w obu (kilku) PPK.

Rezygnacja z uczestniczenia w PPK

Uczestniczenie w PPK jest dobrowolne. Dlatego każdy, kto zostanie automatycznie zapisany do Planu, ma prawo złożenia pisemnej deklaracji o rezygnacji z PPK. W deklaracji o rezygnacji należy potwierdzić świadomość wszystkich konsekwencji podjęcia takiej decyzji. Pracownik może złożyć deklarację rezygnacji w momencie przystępowania do PPK (zapisania go przez pracodawcę, o czym zostaje niezwłocznie poinformowany w formie elektronicznej przez instytucję finansową) lub w dowolnej chwili w przyszłości.